Pre otprilike 3,5 miliona godina na području istočne Afrike pojavila su se bića nalik čoveku. S vremenom su se ta bića menjala, razvijala i ovladala sposobnošću govora. Ljudi su, ne bi li olakšali sebi uslove života i prilagodili se prirodi koja se takođe menjala, počeli da izrađuju oruđa i oružja, da pripitomljavaju životinje, obrađuju zemlju i žive u stalnim naseljima. Ti dugotrajni i složeni procesi odigravali su se u najstarijoj prošlosti ljudskog društva – preistoriji. Taj pojam smislio je francuski arheolog Pol Tornal 1833. godine, kako bi opisao predmete koje je pronašao u pećinama u južnoj Francuskoj.
Preistorija je najstariji period ljudske prošlosti koji je trajao od pojave prvobitnog čoveka na zemlji do pojave prvih pisanih spomenika (kada počinje istorija). Kao posebna naučna disciplina razvila se u XIX veku. Taj period u razvitku ljudskog roda je najduži: obuhvata razdoblje od preko 260 000 godina. U njemu se od pračoveka u toku dugotrajnog perioda razvio homosapijens (razuman čovek), koji je svesno otpočeo borbu protiv surovosti prirode i stvaranja prve ljudske kulture.
Pored tog najranijeg perioda ljudske prošlosti u preistoriju ulazi i vreme stvaranja prvih civilizacija, od kojih su ostali pisani izvorni podaci do danas još nedešifrovani. Osnovnu bazu za proučavanje tih civilizacija čine rezultati arheoloških iskopavanja, kojima se bavi posebna naučna disciplina preistorijska arheologija. Zahvaljujući rezultatima te discipline, koja se razvila tek u XIX veku, otkrivena su najranija preistorijska naselja – sojenice. Takođe je otkriveno i datirano mnoštvo najraznovrsnijeg oruđa preistorijskog čoveka iz svih faza njegovog razvitka, počev od najgrubljih kamenih do najsavršenijih metalnih predmeta. Docnijim arheološkim iskopavanjima, koja su sistematski preduzeta u drugoj polovini XIX veka, otkriveni su mnogi veliki gradovi u Evropi, Aziji i Africi. Među njima najpoznatiji su Troja, Mikena, Niniva i dr. Otkopavanjem starog vavilonskog grada Ninive, koji je nastao oko 2000. pre n. e., postignut je jedan od najvećih uspeha. O toj prestonici Asirskog carstva, koja je razorena 612. pre n. e., antički pisci su zabeležili da je imala preko 100 000 stanovnika. Na taj način su, zahvaljujući velikim uspesima arheoloških iskopavanja, mnoge davno zaboravljene civilizacije postale poznate.
Periodizacija preistorije
Period od trenutka kada je preistorijski čovek počeo da izrađuje oruđa i oružja deli se, prema materijalu koji je upotrebljavan, na dva osnovna razdoblja:
1. kameno doba, koje se može podeliti na:
a) paleolit (starije kameno doba): od 2600000. pre n. e. do 10000. pre n. e.,
b) mezolit (srednje kameno doba): od 10000. pre n. e. do pojave zemljoradnje i stočarstva, oko 7000. pre n. e.,
c) neolit (mlađe kameno doba): od pojave zemljoradnje i stočarstva do 6000. pre n. e.;
2. metalno doba, koje se može podeliti na:
a) bakarno: od 6000. pre n. e. do 2200. pre n. e.,
b) bronzano: od 2200. pre n. e. do 800. pre n. e.,
c) gvozdeno: od 800. pre n. e. do početka nove ere.
Godina koja označava kraj preistorije, kada su pisani izvori postali koristan akademski izvor, varira od regiona do regiona – u Egiptu oko 3200. pre n. e., a na Novoj Gvineji oko 1900. pre n. e.
Preistorija nije predmet proučavanja istoričara, već se njome bave druge nauke, kao što su antropologija, arheologija, paleontologija, geologija, biologija.