Staro italsko božanstvo blagostanja, plodnosti prirode i žena (Fors Fortuna, Fortuna Muliebris). U Rimu je ta boginja najpre poštovana kao božanstvo sreće i sudbine, a kasnije je poistovećena sa Tihom, ćudljivom grčkom boginjom sreće. Utemeljivač Fortuninog kulta u Rimu bio je Servije Tulije, za koga se pripoveda da je bio njen miljenik. Fortuna je u početku poštovana kao donositeljka prirasta, berićeta i velikih stada. Postepeno je njen kult u Rimu dobio mnogo širu ulogu, verovatno zato što sreća ne obraća pažnju na ličnosti. Štaviše, njena je bila jedna od nekoliko prvih svetkovina – održavala se svakog juna – kojoj su mogli da prisustvuju kako slobodni ljudi tako i robovi. Smatralo se da robovi prljaju svaki verski obred kojem prisustvuju, tako da su preduzimane opsežne mere predostrožnosti kako bi im se onemogućio pristup još pre početka ceremonije. Kao božanstvo koje određuje ćudi sudbine, Fortuna je prizivana pri najrazličitijim poduhvatima, pa je zbog toga nazivana raznim imenima (Fortuna Annonaria, Fortuna Belli, Fortuna Primigenia, Fortuna Redux, Fortuna Virilis i dr.).
Fortuni je bio posvećen velik broj hramova, kako u Rimu tako i po celoj Italiji. Njen najstariji hram u Rimu nalazi se na Volujskom trgu (Forum Boarium), prekoputa svetilišta Mater Matute. Najčuveniji Fortunini hramovi nalazili su se na Kvirinalu i u blizini Pompejevog pozorišta.
Fortuna poštovana u Prenesti (Fortuna Praenestina) ima izuzetne odlike i smatrana je Jupiterovom prvorođenom kćerkom; ona je boginja prirode i zaštitnica majki i dece. Fortuna je tu i proročko božanstvo, koje ima posebno proročište. U Anciju je prvenstveno poštovana kao boginja polja i moreplovstva, a na Siciliji, u Sirakuzi – kao zaštitnica grada.
U likovnoj umetnosti Fortuna je najpre prikazivana sa velom preko glave i u nabranoj haljini. Pod uticajem ikonografije boginje Tihe, Fortuna je dobila rog izobilja kao stalni atribut, a, kasnije, i ostale simbole promenljivosti sudbine: točak, kormilo i globus. Prikazivana je u stojećem ili sedećem stavu, često slepa. Kad su egipatski kultovi uvedeni u Rim, Fortuna je povezana sa boginjom Izidom u novo sinkretičko božanstvo Izis Fortuna, ili Izis Tiha. Ta boginja je prikazivana sa lotosovim cvetom na glavi i sistrumom (muzički instrument starih Egipćana, sličan čegrtaljci) u ruci.
Literatura:
• Dragoslav Srejović – Aleksandrina Cermanović-Kuzmanović, Rečnik grčke i rimske mitologije, drugo izdanje, Beograd: Srpska književna zadruga, 1987