Rimsko božanstvo, bog neobrađenog zemljišta i međa koje dele polja od šuma, nepouzdana sila u svakodnevnom životu. Trebalo ga je pažljivo umilošćavati kad god bi se zadiralo u njegovo područje. Lik tog boga nastao je osamostaljenjem epiteta Fauna (silvicola Faunus) ili Marsa (Marti Siluano). Silvan je smatran i božanstvom šuma, stada i sveg rastinja, pa je često poistovećivan sa Faunom, odnosno grčkim bogom Panom. Prizivan je istovremeno sa Cererom i Liberom. On je i bog lova i zaštitnik seoskih poseda (Silvanus vilicus). Verovalo se da svaki posed čuvaju tri Silvana: jedan – koji se stara o kući (Silvanus domesticus), drugi – koji bdi nad stadima (Silvanus agrestis), i treći – koji čuva međe (Silvanus orientalis).
U rimskom kalendaru nema praznika posvećenih Silvanu, a ni u zvaničnom kultu njemu nije poklanjana nikakva pažnja. Silvan je isključivo bog seljaka, pastira i siromaha. Mala svetilišta i žrtvenike podizali su tom božanstvu pojedinci, a i njegova statua, koja se nalazila na Forumu, pokraj Saturnovog hrama, verovatno je privatni zavet.
Silvan je najtešnje povezan sa domaćim larima (bogovi zaštitnici domaćih ognjišta i svih članova porodice) i penatima (bogovi koji borave u kućnim ostavama i štite svaku porodicu, kao i celu rimsku državu), a smatran je i genijem (božanstvo koje upravlja životom i sudbinom pojedinca ili zajednice) pojedinih udruženja.
Silvanova omiljena boravišta su čestari i polja. Jedanput godišnje seljaci su Marsu i Silvanu žrtvovali meso, vino i slaninu. Žene nisu prisustvovale tom prinošenju žrtava. Kasnije je Silvan poštovan po vrtovima, seoskim vilama i šumama. Kao stanovnik mračnih šuma, on zastrašuje ljude i ugrožava život porodilja.
Za vreme rata između Rimljana i Etruraca, Silvanov proročki glas obezbedio je pobedu Rimu u jednoj bici. Tokom bitke u Arsijskoj šumi, u trenutku kad se zbog podjednakih gubitaka na obe strane nije znalo ko je pobednik, šuma se silno zatresla i iz nje se začuo snažan glas, koji je objavio: „Etrurci su izgubili jednog čoveka više, Rimljani su pobednici.” Kad su čuli te reči, za koje se verovalo da je izgovorio heroj Horacije, koji je poštovan u svetom gaju pored Tibra, Etrurci su u panici napustili bojno polje. Neki pripovedaju da je Silvanov ili Faunov glas obezbedio Rimljanima pobedu u toj bici.
Silvan je omiljeno božanstvo domorodaca rimskih provincija, na prvom mestu Dalmacije, Panonije, Dakije i Afrike. Njegov kult lako se usaglašavao sa religijom neromanizovanog stanovništva, a i rimske trupe, stacionirane u provincijama, prizivale su Silvana da ih zaštiti od šumskih životinja i da im podari sreću u lovu.
U likovnoj umetnosti Silvan je prikazivan kao snažan bradat muškarac, sa šišarkama bora u dugoj kosi. Najčešće je predstavljan nag, sa kozjim krznom prebačenim preko desnog ramena. U skutu katkad nosi šišarke, jabuke i grožđe, a u ruci – voćarski nož, pastirski štap ili granu bora. Kraj njegovih nogu često je prikazivan pas.
Literatura:
• Dragoslav Srejović – Aleksandrina Cermanović-Kuzmanović, Rečnik grčke i rimske mitologije, drugo izdanje, Beograd: Srpska književna zadruga, 1987