To je bio prvi organizovani ustanak srpskog naroda koji je označio početak borbe za konačno oslobođenje od turske vlasti. Ustanak je zvanično otpočeo 15. februara 1804 (na praznik Sretenje), kada je zbor uglednih Srba u selu Orašcu, na mestu poznatom kao Marićevića jaruga, doneo odluku o dizanju ustanka protiv Turaka. Za vođu je izabran Karađorđe Petrović, nakon što su Stanoje Glavaš i knez Teodosije Marićević odbili da budu vođe. Tom događaju prethodila je Seča knezova, pogubljenje srpskih narodnih glavara 4. februara koje su sprovele dahije. Tom prilikom pobijen je velik broj istaknutih Srba, među kojima su bili knezovi, sveštenici, buljubaše, trgovci. Tim činom dahije su pokušale da zastraše ustanike i spreče bunu, ali je to samo ubrzalo izbijanje ustanka.
Prve akcije ustanika bile su usmerene uglavnom protiv dahijske vlasti, spaljivani su hanovi i proterivane hadžije, tako da je ubrzo oslobođen gotovo ceo Beogradski pašaluk, što je omogućilo lakše povezivanje lokalnih pokreta u jedinstvenu borbu za oslobođenje. Vođe ustanka, na čelu s Karađorđem, vešto su koristili turska neslaganja i uspeli da izdejstvuju naredbu o pogubljenju dahija Aganlije, Kučuk-Alije, Mule Jusufa i Fočić Mehmed-age od Bećir-paše, sultanovog izaslanika. Pre oslobođenja Beograda, tokom 1805–1806. ustanici su odneli nekoliko značajnih pobeda (Ivankovac, Mišar, Deligrad) i radili na dobijanju podrške Austrije i Rusije, što je primoralo tursku vladu na ustupke i sklapanje Ičkovog mira. Beograd je oslobođen 12. decembra 1806, a u periodu od 1807. do 1812. učvršćeni su rusko-srpska vojna saradnja i savez. Međutim, nakon potpisivanja Bukureštanskog mira (28. maj 1812) između Rusije i Osmanskog carstva, i neslaganja srpskih ustaničkih vođa sa dobijanjem ograničene autonomije od turske vlasti u Beogradskom pašaluku, došlo je do prekida saradnje između Srbije i Rusije. Znatno nadmoćnija turska vojska napala je, 1813. godine, Srbiju u želji da sprovede odredbe Bukureštanskog mira i, nakon tromesečnog otpora ustanika, ponovo je uspostavljena turska vlast. Ponovnim padom Beograda u turske ruke, 7. oktobra 1813, ustanak je ugušen, a Karađorđe je sa još nekoliko vođa ustanka pobegao u Austrougarsku, a zatim u Rusiju. I pored formalnog neuspeha Prvog srpskog ustanka, on je umnogome doprineo uspehu Drugog srpskog ustanka, podignutog krajem aprila 1815. godine.
Prvi srpski ustanak predstavlja početak srpske borbe za oslobođenje, odnosno predstavlja rađanje srpske moderne države u XIX veku. Uporedo sa borbom za oslobođenje i rušenje turskog feudalnog sistema, postavljeni su temelji novih društveno-ekonomskih odnosa, kulture i uređenja buduće srpske države. Taj ustanak zauzima posebno mesto u istoriji srpskog naroda i države, pa se na dan njegovog početka, 15. februara, obeležava Dan državnosti Republike Srbije.