Industrijska revolucija


Industrijska revolucija predstavlja proces prelaska sa agrarne, manufakturne privrede na privredu kojom dominira industrijska i mašinska proizvodnja. Pored ostalih tehnoloških inovacija, posebno je značajna bila upotreba gvožđa i čelika, novih izvora energije, pronalazak novih mašina koje će uvećati obim proizvodnje, te razvoj fabričkog sistema i značajni pomak u oblasti transporta i komunikacija (uključujući parnu mašinu i telegraf). Do velikih promena došlo je i u domenu poljoprivrede; prešlo se na širu raspodelu dobara, a sve je to ishodovalo i političkim promenama koje su odražavale rebalans ekonomske moći i značajne društvene promene.

Industrijska revolucija je započela u V. Britaniji, u razdoblju od 1760. do 1830. godine, a onda se proširila na Belgiju i Francusku. Drugi narodi su kasnili, ali kada su Nemačka, SAD i Japan dostigli zavidnu industrijsku moć, daleko su nadmašili početne britanske rezultate. Nove mašine pokretane parom i vodom koristile su se za proizvodnju tekstila i drugih proizvoda u fabrikama u kojima je radilo na stotine radnika. Parne mašine izvlačile su ugalj i gvožđe iz rudnika i snabdevale energijom parne lokomotive, koje su prevozile sirovine i proizvedena dobra. Nove tehnologije potpuno su izmenile proizvodnju gvožđa, čelika i hemikalija. Revolucija je preobrazila V. Britaniju, a kasnije i ostatak Evrope i SAD, od pretežno ruralnog društva u urbano društvo. Istočnoevropske zemlje industrijalizovane su tek tokom XX veka, a tek sredinom XX veka tekovine globalne industrijske revolucije osetile su se u Kini i Indiji.

Razvoj fabrika doveo je do ubrzanog rasta mnogih gradova, kao što je Lids u severnoj Engleskoj. Životni uslovi u tim gradovima često su bili veoma teški, pošto su nove kuće za radnike bile sagrađene jedna uz drugu i blizu fabrika i rudnika u kojima su radili.

Razvoj železnice

Potreba za prebacivanjem sirovina u fabrike i odnošenjem gotovih proizvoda dovela je do revolucije u prevozu. U drugoj polovini XVII veka u V. Britaniji je izgrađena mreža kanala, ali je do najvećih promena doveo pronalazak železnice početkom XIX veka. U Americi je prva pruga za parnu lokomotivu otvorena 1830. godine, a pedeset godina kasnije u Americi je postojalo više železničkih pruga nego u celoj Evropi.


ir slika 1


Nova mašinerija

Industrija pamuka je bila prva mehanizovana tekstilna industrija, pošto se pamuk mogao lako ispredati i tkati mašinski. Godine 1764. engleski tkač i stolar Džejms Hargrivs izumeo je predilicu Jenny, mašinu koja je istovremeno upredala osam niti. Kasnije su mašine pokretane parom dovele do masovne proizvodnje tekstila.


ir slika 2