Jupiter je peta planeta po udaljenosti od Sunca, a prva po masi i veličini. Koliko je ogroman najbolje govori podatak da je njegova masa gotovo dva i po puta veća od mase svih ostalih planeta zajedno. Njegov prečnik je od Zemljinog veći 11 puta, a masa čak 318 puta. Oko svoje ose, koja ima nagib 3,1°, okrene se za 0,41354 zemaljska dana, dok oko Sunca obiđe za 11,862615 zemaljskih godina, na srednjem rastojanju od 7,78 × 108 km. Zbog izuzetno velike brzine rotacije, koja iznosi 47002 km/h, planeta je spljoštena na polovima, pa je ekvatorski prečnik veći od prečnika preko polova.
Jupiter se sa Zemlje može videti golim okom, a njegov sjaj na nebu, ne računajući Mesec i Sunce, nadjačava jedino sjaj Venere. Mnogi ga nazivaju „promašenom zvezdom” – u njegovom sastavu zastupljeni su isti elementi u istom odnosu kao i u zvezdama (oko 86% vodonika i 14% helijuma), ali Jupiter nikad nije dostigao dovoljnu temperaturu koja bi pokrenula termonuklearnu reakciju u njegovom jezgru.
Atmosfera
Jupiterova atmosfera je izdeljena na pojaseve kao i atmosfere ostalih gasovitih planeta, a sastoji se od sistema aktivnih oblaka. Gornji sloj oblaka sastoji se od kristalića amonijaka, srednji od amonijačnih bisulfida, a donji od kristalića vode. Prisustvo amorfnog crvenog fosfora, vodoničnih i amonijačnih polisulfida i sumpora daje Jupiteru crvenu, braon i žutu boju. Atmosfera je debljine oko 1000 km i okružuje unutrašnje tečne slojeve i čvrsto jezgro.
Struktura
Na površini Jupitera vetrovi duvaju u dodirnim područjima, ali u suprotnim smerovima. Male razlike u temperaturi u tim područjima i hemijski sastav daju planeti šaren izgled. Zbog surovih uslova na Jupiteru, gde vetrovi duvaju brzinom većom od 600 km/h, nastaju strašne oluje poput one na južnoj hemisferi, nazvane Velika crvena pega. Pretpostavlja se da se ta oluja, koja je jedan od najupadljivijih elemenata Jupiterove atmosfere, sastoji uglavnom od gasovitog amonijaka i oblaka leda. Ta oluja je ogromno nemirno područje visokog pritiska prečnika 26000 km, a sa Zemlje se vidi već 300 godina.
Jupiter je džinovska sfera vodonika (86%) i helijuma (14%), koji su pod pritiskom pretvoreni u tečnost u unutrašnjosti planete, i u metalne stene u jezgru. Spoljni omotač, debljine 37000 km, sastoji se od tečnog molekularnog vodonika i stapa se sa atmosferom. Unutrašnji omotač, debljine 27000 km, okružuje jezgro i sastoji se od tečnog metalnog vodonika, koji postoji samo pri visokim temperaturama i pritisku. O Jupiterovom jezgru se ne zna mnogo, ali se veruje da je veće od Zemljinog. Jezgro planete, prečnika 14000 km i temperature 30000 C°, verovatno se sastoji od silikata i leda.
Prirodni sateliti
Jupiter ima 95 satelita. Četiri najveća Jupiterova satelita (Io, Evropa, Ganimed, Kalisto) otkrio je, 7. januara 1610, italijanski naučnik Galileo Galilei, pomoću teleskopa koji je sam konstruisao. Ti sateliti, koji se mogu videti i dvogledom sa Zemlje, nazivaju se Galilejevi meseci. Najveći među njima, Ganimed (5268 km), ujedno je i najveći satelit u Sunčevom sistemu, a čak je veći i od Merkura i Plutona. Na osnovu snimaka koje je 1979. poslala svemirska letelica „Vojadžer 1”, astronomi su zaključili da Io ima više aktivnih vulkana, a da se ispod Evropine ledene kore, debele od 75 km do 100 km, najverovatnije nalazi okean vode u tečnom stanju. Jupiterova rotacija se zbog uticaja brojnih satelita postepeno usporava.
Prstenovi
Jupiterovi prstenovi, koji se sastoje od prašine iz njegova četiri unutrašnja satelita, široki su 6000 km, a debeli manje od 1 km. Prstenove je prvi put snimio „Vojadžer 1”, a kasnije i „Vojadžer 2”. Jupiter ima tri prstena, koji se nalaze na 128 000 km od središta planete, i oni se sastoje od četiri dela: spoljni i unutrašnji paučinasti prsten, glavni prsten i halo. Njihov sjaj je više od deset hiljada puta manji od sjaja Saturnovih prstenova, pa ih je veoma teško posmatrati sa Zemlje.
Magnetosfera
Jupiter je okružen ogromnim magnetnim balonom (magnetosferom), čiji se rep proteže na više od 650 miliona kilometara – dalje i od Saturnove orbite. To magnetno polje je dvadeset hiljada puta jače od Zemljinog magnetnog polja i najveći je objekat u Sunčevom sistemu. Astronomi veruju da Jupiterovo magnetno polje potiče od električnih struja koje stvara brza rotacija metalnog vodonika. Magnetosfera se menja po veličini i obliku pod uticajem Sunčevih vetrova, sačinjenih od čestica koje neprestano zrači Sunce.
Osnovni podaci
• Srednja udaljenost od Sunca: 778 340 821 km
• Ekvatorijalni poluprečnik: 69911 km
• Masa: 1,89813 × 1027 kg
• Gustina: 1,326 g/cm3
• Površinska gravitacija: 24,79 m/s2
• Period rotacije: 0,41354 zemaljska dana
• Period revolucije: 11,862615 zemaljskih godina
• Srednja orbitalna brzina: 47002 km/h
• Prirodni sateliti: 95
• Prstenovi: da