Rodoljubive pesme su patriotske pesme u kojima je izražena ljubav prema domovini i narodu. U njima se peva o ustanku, revoluciji, borbi, stradanjima i pobedama. Dele se na pesme o borbama protiv turskih osvajača i drugih neprijatelja našeg naroda, i na pesme o borbama partizana protiv fašističkih okupatora i narodnih izdajnika. Rodoljubive pesme najčešće nastaju u doba neke krizne situacije kroz koju prolazi domovina: okupacije, bune, ustanka, rata. U tim pesmama opevana je borba za slobodu i težnja za lepšim i pravednijim životom. One su snažno uticale na naše pretke, krepile ih da izdrže najveće muke i istraju do konačne pobede. Pesme o starim borbama najviše se odnose na Prvi svetski rat, a naročito na povlačenje preko Albanije i teška stradanja na putu ka moru, do ostrva Krf.
Poznate rodoljubive pesme su Sloboda, Puntarska pesma, Oj Srbijo, Tamo daleko i druge.
Pesme iz NOB-a, koje su ranije bile izdvajane u posebnu grupu, takođe spadaju u rodoljubive pesme. Od ostalih rodoljubivih pesama narodne književnosti razlikuju se jedino po vremenu nastanka, jer su znatno novijeg datuma. Početkom aprila 1941. godine u našoj zemlji zbili su se značajni istorijski događaji. Nemačka vojska i njihovi saveznici napali su našu zemlju i brzo je porobili. Okupatori su vršili streljanja, odvodili u logore smrti, palili sela, vodili oružane ofanzive da bi slomili otpor našeg naroda, ali nikada u tome nisu uspeli. Naš narod se nije dao slomiti, niti pokoriti. Uz stvaranje partizanskih odreda stvarala se i oslobodilačka narodna pesma, a što je borba protiv okupatora bila krvavija, to je pesma bila svetlija i veličanstvenija. Pevalo se o borcima svih jugoslovenskih naroda i narodnosti, ranjenicima koje ratni drugovi nisu ostavljali neprijateljima, herojskom držanju pred neprijateljima, o ravnopravnom učestovanju muškaraca i žena, starih i mladih, radnika i seljaka.
Poznate pesme iz NOB-a jesu Sa Ovčara i Kablara, Na Sutjesci, Kozaračko kolo, Na Kordunu, Ide Tito, Sija zvezda, Partizanka Mara i druge.