Ciklus o oslobođenju Crne Gore


Pesme iz tog ciklusa stvarali su sami učesnici u bitkama pa je prirodno što u njima ima više istorije nego poezije. To je, beležeći pesme, uočio Vuk Stefanović Karadžić. U tim pesmama opevani su istorijski događaji iz XVIII i prve polovine XIX veka. One su u velikoj meri istinite, kratke i proste, i realno opevaju bojeve Crnogoraca sa Turcima i slave samo realne ličnosti. Tako je pesma predstavljala i stihovanu hroniku o narodu. Turski osvajači pokušali su da pokore Crnu Goru, crnogorski narod, ali nikada u tome nisu uspeli. Cela Crna Gora bila je ogroman ustanički tabor. Turski osvajači pokušavali su mitom, povlasticama i obećanjima da pridobiju crnogorske vođe. Oni koji su poklekli pred obećanjima i povlasticama, a takvih je bilo vrlo malo, postajali su poturice. U vreme vladavine vladike Danila Petrovića poturice su istrebljene.

U ličnostima Vuka Mićunovića, Vuka Mandušića, braće Martinovića i drugih junaka opevane su mnoge pozitivne osobine Crnogoraca: čast, poštenje, hrabrost, ponos i dr. Pesme tog ciklusa nicale su u jeku borbi koje su se vodile bez predaha. Po svojoj umetničkoj vrednosti, toplini osećanja i bogatstvu jezika one su dragoceno blago naše narodne epske poezije.

Poznate pesme iz ciklusa o oslobođenju Crne Gore jesu Perović Batrić, Osveta Batrića Perovića, Šćepan Mali, Nikac od Rovina, Tri sužnja, Boj Crnogoraca s Mahmut-pašom, Istraga poturica, Crnogorci i Turci, Lazar Pecirep i druge.