Nadmorska visina (apsolutna visina ili altituda) jeste visina neke tačke na Zemlji u odnosu na referentnu površ (granica vazduh–okean), prema kojoj se određuju sva uzvišenja na kopnu i podmorske dubine. Definiše se kao rastojanje u metrima po vertikali, od srednjeg nivoa površine okeana do neke tačke na Zemljinoj površini. Nadmorska visina na bilo kojem mestu neprekidno se menja zbog plime, atmosferskog pritiska i vetrova, dok na dugoročne promene utiču klimatske promene na Zemlji. Stoga se nadmorska visina bolje određuje kao srednja nadmorska visina, visina od površine okeana prosečne plime u svim stadijumima tokom dužeg perioda. Sa porastom apsolutne visine opada temperatura (oko 0,65 °C na svakih 100 metara), snižava se pritisak, a vazduh je ređi. Pored apsolutne visine, postoji i relativna visina.
Relativna visina je razlika između apsolutnih visina dveju tačaka na Zemljinoj površini. Izračunava se prostim upoređivanjem dobijenih podataka za posmatrane jedinice. Relativna visina se najčešće izražava za vulkane koji se nalaze na nevulkanskim osnovama, što je čest slučaj. Vulkan Čimborazo u Ekvadoru, na primer, ima apsolutnu visinu od 6268 m, dok je njegova stvarna (relativna) visina samo 4122 m. To je zbog toga što se nalazi na planinskom vencu Anda i izdiže se sa nevulkanske podloge. Isto tako, vulkan Popokatepetl, koji se nalazi u centralnom Meksiku, visok je 5426 m, odnosno 3020 m. S druge strane, italijanski vulkan Vezuv nalazi se na vulkanskoj osnovi, pa je njegova apsolutna visina jednaka relativnoj i iznosi 1281 m.
Izohipse
Kod opisivanja geografskih objekata (planina, jezera i dr.) na topografskoj karti, varijacije u visini označavaju se izohipsama, a karakteristične kote tačkom uz koju je visina u metrima. Nadmorska visina se meri instrumentom koji se naziva altimetar (visinomer). On se upotrebljava za merenje nadmorske visine objekta u odnosu na određeni fiksirani nivo, a radi po principu promene pritiska sa porastom visine. Na opštim geografskim kartama visina je prikazana hipsometrijskom skalom (niz tonova iste boje koji na geografskim kartama predstavljaju sve veću nadmorsku visinu ili morsku dubinu), koja u različitim bojama prikazuje različite visine (od zelene za nizije, preko žute za pobrđa, do braon za planine i bele za visoke planinske vrhove; vodene površine (jezera, mora, okeani) predstavljaju se plavom bojom).
Izohipse su zamišljene, najčešće krivudave linije koje na geografskim kartama (i drugim kartama koje kao osnovu koriste geografsku kartu) povezuju mesta iste nadmorske visine. Što je mreža izohipsa gušća, to znači da se u prirodi radi o strmijem području (planine na kopnu). Kopnene izohipse se označavaju svetlosmeđom bojom. Zavisno od razmere karte, izohipse su nacrtane sa ekvidistancom (vertikalnim odstojanjem dveju izohipsa) od 5, 10, 20, 50, 100 ili više metara nadmorske visine. Tako je na preciznijim kartama terena razmere R = 1 : 25 000 ili R = 1 : 50 000 (tzv. specijalnim kartama) najčešći razmak izohipsa 20 metara, s tim što su izohipse razmaka od 100 metara deblje nacrtane.
Izohipse mogu biti:
1. osnovne – odgovaraju celoj vrednosti ekvidistance; na karti su označene neprekidnim tankim linijama;
2. glavne – odgovaraju petostrukoj vrednosti ekvidistance, tj. glavna izohipsa je svaka peta osnovna izohipsa; na karti su označene neprekidnim zadebljanim linijima;
3. pomoćne – odgovaraju polovini ili četvrtini vrednosti ekvidistance; na karti su označene isprekidanim, tj. tačkastim linijama.