Močvara


Močvare su plitka udubljenja u kojima se voda zadržava kraći ili duži period u toku godine, često sa slojem treseta na dnu i biljem koje zahteva veliku vlažnost. Zemljište je veoma zasićeno vodom, koja je tamnomrke boje i gotovo se uopšte ne kreće. Močvare nastaju na mestima gde su ranije bila jezera i bare, kao i na meandrima reka koje su promenile tok. Najčešće se obrazuju zarastanjem plitkih jezera barskim biljem od obala prema sredini, odnosno one predstavljaju poslednji stadijum u evoluciji jezera.

Močvare su veoma česte u oblastima sa vlažnom klimom gde se blizu površine nalazi nepropustljivi glinoviti sloj ili sloj stalno smrznutog zemljišta, koji sprečava poniranje atmosferske vode u veće dubine. Povoljni uslovi za obrazovanje močvara su i u širokim rečnim dolinama po kojima se reke izlivaju za vreme poplava. Močvare obrastaju bujnom barskom vegetacijom (ševarom, trskom, rogozom), zatim vrbama, topolama itd. Ostaci navedenih biljaka, koji se ne mogu u potpunosti razgraditi zbog smanjene koncentracije kiseonika u podlozi, služe kao materijal za formiranje barskog uglja – treseta.

Budući da su močvare staništa koja su u jednom periodu godine prekrivena vodom, a u drugom periodu potpuno suva, one predstavljaju prelaz između vodenih i kopnenih ekosistema. Najveće površine pod močvarama nalaze se na severu Evroazije i Severne Amerike.


mocvara slika1


Prema izgledu i osobinama treseta, razlikuju se niske i visoke močvare. Niske močvare su udubljene pa je tresetna podloga duže ili kraće vreme prekrivena vodom. Životna zajednica niskih močvara slična je životnoj zajednici bara. U njima su najzastupljenije visoke amfibijske biljke, sa veoma bogatim naseljem najrazličitijih ptica močvarica. Visoke močvare imaju ispupčen oblik, koji nastaje stalnim rastom tresetnih mahovina. Po pravilu, nastaju u planinskim krajevima i imaju specifične životne zajednice. Voda se na površini visokih močvara pojavljuje i zadržava samo po obodu, dok je centralni ispupčeni deo gotovo uvek izvan vode. U njima dominira bela tresetna mahovina, a čest je i beli bor, što ukazuje na prelazni karakter tih staništa.