Ivo Andrić


i. andric Rođen je 9. oktobra 1892. u Dolcu pored Travnika, u tadašnjoj Austrougarskoj. Bio je srpski i jugoslovenski književnik, a između dva svetska rata bio je u diplomatskoj službi Kraljevine Jugoslavije. Gimnaziju je završio u Sarajevu, a slovensku književnost i istoriju studirao je na filozofskim fakultetima u Zagrebu, Beču, Krakovu i Gracu. Doktorsku disertaciju „Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine” Andrić je odbranio u junu 1924. godine na Univerzitetu u Gracu. Bio je pisac snažne imaginacije, a istovremeno i izvanredan poznavalac istorijskih prilika stare Bosne, o kojoj je najčešće pisao. Koristeći narodna predanja, legende, ali i istorijsku građu, a pre svega bogatstvo svoje mašte i osećanja za svet, stvorio je veličanstvenu umetničku građevinu u književnosti XX veka. U svet književnosti ušao je sa pesmama u prozi (U sumrak i Blaga i dobra mesečina, objavljene u „Bosanskoj vili” 1911. godine), prevodima i kritikama, a zatim je pisao pripovetke i romane. Slavu je stekao delom Ex ponto (1918), koje je napisao u vreme dok je bio na robiji zbog nacionalističkih političkih aktivnosti u toku Prvog svetskog rata.

Druga faza Andrićevog stvaralaštva, koja traje do Drugog svetskog rata, obeležena je njegovim okretanjem pripovedačkoj prozi. Po opštem priznanju, u većini pripovedaka Andrić je našao sebe, pa ta zrela faza spada u umetnički najproduktivnije, sa većinom Andrićevih najcenjenijih priča. Nije bio sklon književnim eksperimentima koji su dominirali u to doba, nego je u klasičnoj tradiciji realizma XIX veka živim opisima oblikovao svoju vizuru Bosne kao razmeđa Istoka i Zapada, natopljenu iracionalizmom, verskim animozitetom i emocionalnim erupcijama. Spada u red naših najčitanijih pisaca, a njegova dela prevedena su gotovo na sve svetske jezike. Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti, a 1961. godine dobio je Nobelovu nagradu za književnost. Umro je 13. marta 1975. u Beogradu.


Najpoznatija književna dela:
Ex ponto (lirska proza, 1918)
Nemiri (lirska proza, 1920)
Put Alije Đerzeleza (pripovetka, 1920)
Most na Žepi (pripovetka, 1925)
Anikina vremena (pripovetka, 1931)
Razgovor sa Gojom (esej, 1935)
Na Drini ćuprija (roman, 1945)
Gospođica (roman, 1945)
Travnička hronika (roman, 1945)
Prokleta avlija (roman, 1954)
Jelena, žena koje nema (zbirka pripovedaka, 1963)