Metafora je stilska figura promene, prenosa naziva ili reči sa jednog na drugi pojam na osnovu očigledne ili skrivene analogije. To je, u stvari, poređenje u kojem se izostavlja ono što se poredi i poredbena reč kao, a ističe ono čime se poredi. Takvo poređenje naziva se skraćeno poređenje. Roditelji, na primer, za svoje dete često kažu sunce, zlato, medeno itd. Te reči pored svog pravog, osnovnog značenja dobile su i preneseno (metaforično) značenje. Takvo zamenjivanje jedne reči drugom po sličnosti značenja, tj. prenošenje značenja sa jedne reči na drugu kazivanjem samo te druge reči stvara metaforu. Naziv potiče od grčke reči metaphorá, što znači „prenošenje”.
Metafora je slikovita i osećajna kad postoji jasna i logična veza između onoga što se poredi i onoga čime se poredi. Ako je takva, ona je efektna, izaziva umetničke utiske i stvara nova saznanja i bogata osećanja. Metafora se nalazi u mnogim našim narodnim umotvorinama: poslovicama, zagonetkama, pitalicama, aforizmima itd. Pored književnih dela, ona se često upotrebljava i u svakodnevnom govoru, štampi, televizijskim i radijskim emisijama.
Kad se metafora proširi na jednu celu sliku, ili čak celo delo, stilska figura se naziva alegorija. Prisutna je, na primer, u narodnoj lirskoj pesmi Ljubavni rastanak („Dva cvijeta u bostanu rasla: plavi zumbul i zelena kada…”), u kojoj plavi zumbul i zelena kada predstavljaju, zapravo, mladića i devojku koji su rastavljeni.
Primeri
1. Slavko Vukosavljević, iz poeme Kadinjača:
„A tamo dole, još daleko,
Crna se zmija okukom povi
I s čudnim mirom reče neko:
Pazi, tenkovi!”
2. Zagonetke:
• Bele koke ispod strehe vire. (zubi)
• Crven jarac po košari skače. (jezik)