Ubrzanje


Oblast fizike koja proučava najjednostavnije oblike kretanja naziva se mehanika. Ona se deli na:
1. kinematiku – izučava mehaničko kretanje ne uzimajući u obzir uzroke kretanja (kretanje tela se samo opisuje),
2. dinamiku – proučava zakone kretanja i uzroke kretanja (način kretanja i uzroci koji dovode do baš takvog kretanja).

Svaka promena na telima i u prirodi uopšte posledica je međusobnog delovanja između tela, odnosno delovanja neke sile. To važi i za mehaničko kretanje tela. Bez nekog uzroka, tj. bez uticaja drugih tela ne može doći ni do promene pravca kretanja ni do promene brzine kretanja. Kod mnogih kretanja brzina se menja u toku vremena. Kada se tokom kretanja brzina menja, takvo kretanje naziva se promenljivo kretanje. Promena brzine tela uvek je izazvana delovanjem drugih tela. Prilikom promenljivog kretanja, telo u jednakim vremenskim intervalima prelazi različite puteve, npr.:
1. polazak autobusa: brzina se povećava – autobus ubrzava,
2. zaustavljanje autobusa: brzina se smanjuje – autobus usporava,
3. polazak sportskog automobila i kamiona: brzina se povećava u oba slučaja, ali se kod sportskog automobila povećava mnogo brže.

Da bi se dobila potpuna informacija o promeni brzine, nije dovoljno da se zna samo za koliko se brzina promenila, već je potrebno znati i vremenski interval za koji se to dogodilo (koliko brzo se brzina menja).


ubrzanje slika


Promena brzine: Δv = vv0

Vremenski interval: Δt = tt0

Grčko slovo Δ (delta) upotrebljava se da označi promenu neke fizičke veličine, tj. razliku početne i krajnje vrednosti jedne iste veličine.

Da bi se opisalo promenljivo kretanje, upotrebljava se veličina koja se naziva ubrzanje. Ubrzanje se označava malim latiničkim slovom a (od početnog slova latinske reči acceleratio, što znači „ubrzanje”). Ubrzanje se izračunava tako što se promena intenziteta brzine podeli vremenskim intervalom u kojem je ta promena nastala:

032616_1845_Ubrzanje1.png

Ubrzanje je brojno jednako promeni brzine u jedinici vremena:

032616_1845_Ubrzanje2.png

Ako vreme počne da se meri od početka kretanja (t0 = 0), tada je ubrzanje:

032616_1845_Ubrzanje3.png

Ako telo polazi iz stanja mirovanja, tj. bez početne brzine (v0 = 0), može se napisati:

032616_1845_Ubrzanje4.png

Osnovna jedinica za merenje ubrzanja jeste metar u sekundi na kvadrat [m/s2]:

032616_1845_Ubrzanje5.png