Sapunska opera – zašto se kaže


Sapunska opera je izraz koji je u srpski jezik ušao, moglo bi se reći, tek u novije vreme – negde posle Drugog svetskog rata. Upotrebljava se kao oznaka za sladunjave, melodramatične, sentimentalne (i jeftine) televizijske i radijske serije, kakvih je dosta i kod nas i u svetu. Reč opera u tom frazemu nije upotrebljena u svom uobičajenom značenju („muzička drama”), već u prenesenom značenju. Izraz sapunska opera (engleski soap opera, kako on izvorno glasi) nastao je tridesetih godina XX veka. Naime, između 1935. i 1940. godine bile su, posebno u Americi, veoma popularne radijske serije sentimentalnog, melodramskog sadržaja. Materijalni pokrovitelji (sponzori) tih serija bili su proizvođači sapuna i deterdženata, pa je otuda nastao i, pomalo podrugljiv, naziv sapunska opera.

Posle Drugog svetskog rata, u vreme kada se naglo razvija televizija, taj naziv se proširio i na slična televizijska ostvarenja. Serije tog tipa obično su emitovane preko dana i bile su namenjene domaćicama; isprva su se fokusirale na porodični život srednje klase, ali do sedamdesetih godina XX veka sadržaj im se proširio na različite likove i situacije, i uključivao je veći stepen seksualne eksplicitnosti. Tokom osamdesetih godina XX veka slične serije počele su da se prikazuju u udarnim večernjim terminima (npr. Dalas i Dinastija). Na našim televizijskim ekranima često se emituju jeftine sentimentalne serije, uglavnom uvezene sa strane. Zajedno sa njima uvezen je i odgovarajući izraz, sapunska opera, kojim se označavaju. Danas se obično kaže samo sapunica.


Literatura:
• Milan Šipka, Zašto se kaže, šesto izdanje, Novi Sad: Prometej, 2010